epitel hücre ne demek?

Epitel Hücreler

Epitel hücreler, vücudun iç ve dış yüzeylerini örten, birbirine sıkıca bağlı hücrelerden oluşan bir doku türünü oluşturur. Bu doku, epitel doku olarak adlandırılır ve vücutta birçok önemli rol oynar.

Görevleri:

• Koruma: Alttaki dokuları fiziksel hasar, enfeksiyon ve dehidrasyondan korur. Örneğin, cilt yüzeyindeki epitel hücreler bu görevi üstlenir.
• Salgılama: Mukus, hormon, enzim ve ter gibi maddeleri salgılar. Örneğin, bağırsaklardaki epitel hücreler sindirim enzimleri salgılar.
• Emilim: Besin maddelerini ve diğer molekülleri emer. Örneğin, ince bağırsaktaki epitel hücreler besin maddelerini emer.
• Boşaltım: Atık maddeleri ve toksinleri vücuttan uzaklaştırır. Örneğin, böbreklerdeki epitel hücreler idrarı oluştururken atık maddeleri filtreler.
• Gaz Alışverişi: Oksijen ve karbondioksit gibi gazların değişimini sağlar. Örneğin, akciğerlerdeki alveollerin iç yüzeyini kaplayan epitel hücreler gaz alışverişini kolaylaştırır.
• Duyusal Algılama: Dokunma, sıcaklık, ağrı ve tat gibi duyuları algılayan özel epitel hücreleri bulunur. Örneğin, dildeki tat tomurcuklarında duyusal epitel hücreleri bulunur.

Çeşitleri:

Epitel hücreler, şekillerine ve tabaka sayılarına göre farklı tiplere ayrılırlar:

• Şekillerine Göre:

  • Yassı Epitel (Skuamöz Epitel): İnce, yassı hücrelerden oluşur ve genellikle gaz alışverişi ve filtrasyon gibi işlemlerde rol oynar.
  • Kübik Epitel (Küboidal Epitel): Küp şeklinde hücrelerden oluşur ve salgılama ve emilim gibi görevleri vardır.
  • Silindirik Epitel (Kolumnar Epitel): Sütun şeklinde hücrelerden oluşur ve genellikle sindirim sisteminde bulunur, emilim ve salgılama görevleri vardır.
  • Yalancı Çok Katlı Epitel (Psödostratifiye Epitel): Tek katmanlı olmasına rağmen, hücre çekirdekleri farklı seviyelerde bulunduğu için çok katmanlı gibi görünür. Solunum yollarında bulunur ve mukus salgılar.
  • Geçiş Epiteli (Transisyonel Epitel): Şekil değiştirebilen hücrelerden oluşur ve mesane gibi organların gerilmesine olanak tanır.

• Tabaka Sayısına Göre:

  • Tek Katlı Epitel (Basit Epitel): Tek bir hücre tabakasından oluşur.
  • Çok Katlı Epitel (Çok Katlı Epitel): Birden fazla hücre tabakasından oluşur ve genellikle koruma amaçlıdır.

Özellikleri:

• Sıkı Bağlantılar: Epitel hücreler arasındaki sıkı bağlantılar, dokunun geçirgenliğini kontrol eder ve maddelerin hücreler arasından geçmesini engeller.
• Bazal Membran: Epitel dokusu, altında bulunan bağ dokusuna bazal membran adı verilen ince bir zar ile bağlanır.
• Yenilenme: Epitel hücreler, hasar gördüklerinde hızla yenilenebilirler.

Klinik Önemi:

Epitel hücreler, çeşitli hastalıklarda rol oynayabilirler. Örneğin, kanserlerin çoğu epitel hücrelerinden kaynaklanır (karsinomlar). Ayrıca, epitel doku enfeksiyonlara ve inflamasyona da yatkındır. Bu hücrelerin incelenmesi, hastalıkların teşhis ve tedavisinde önemli rol oynar.